تبیان، دستیار زندگی

مواردی که کفاره روزه واجب می‌شود

کفاره روزه را چه زمانی باید پرداخت؟

کفاره روزه وقتی که روزه‌ای را نگرفته باشیم و تا سال بعد قضای آن بدون عذر به تاخیر بیفتد واجب می‌شود. کفاره روزه شامل اطعام فقیر یا گرفتن 60 روز روزه یا آزاد کردن 1 برده است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
رمضان


یکی از موضوعاتی که در رابطه با روزه ماه مبارک رمضان برای عده ای موضوعیت پیدا می کند که به آن عمل نمایند، کفاره روزه است.
به عبارتی بهتر است این گونه گفت که جریمه کسی که عمدا روزه خواری کند، یا کسی که به علت بیماری یا مسافرت و غیره روزه را افطار کرده باشد و تا رمضان سال بعد موفق به گرفتن قضای آن نشده باشد، علاوه بر قضای روزه آن روز، پرداخت کفاره روزه است.

 کفاره روزه عمد فوری نبوده ولی نباید آن را به قدری تأخیر بیندازد که کوتاهی در ادای واجب شمرده شود.


مقدار و کیفیت کفاره

کفاره افطار غیر عمد
مقدار کفاره افطار غیر عمد برای هر روز یک مد طعام (750 گرم طعام) است، که باید به فقیر داده شود. (اگر بخواهد قیمت آن را پرداخت کند، باید مطمئن باشد که فقیر برای خرید نان مصرف می کند.)

مقدار کفاره افطار عمد
کفـاره‌ی افطار عمـدی روزه‌ ماه مبارک رمضان در شرع اسلام یکی از سه چیز است:
۱. آزاد کردن یک برده.
در زمان ما که بنده آزاد کردن موضوع ندارد در میان دو چیز دیگر مخیّر است.

۲. دو ماه (شصت روز) روزه گرفتن.
کسی که می‌ خواهد دو ماه کفاره‌ی روزه‌ی ماه رمضان را بگیرد باید یک ماه تمام و حداقل یک روز از ماه دوم را پی‌در‌پی بگیرد و اگر بقیه‌ی ماه دوم پی‌در‌پی نباشد اشکال ندارد.(آیت الله خامنه ای)

کسی که می خواهد دو ماه روزه کفاره ماه رمضان بگیرد، باید یک ماه تمام و یک روز از ماه بعد را پی‌درپی بگیرد، و همچنین بقیه ماه بعد را باید بنابر احتیاط واجب پی‌درپی بیاورد. بله اگر مانعی پیش آید که عرفاً عذر شمرده شود می‌تواند آن روز را نگیرد و با ارتفاع عذر دوباره ادامه دهد.(آیت الله سیستانی)

۳. شصت فقیر را غذا دادن.
غذا دادن به شصت فقیر را می‌توان به دو صورت انجام داد:
۱. این که با غذای آماده آنان را سیر کند.
۲. این که به هر نفر به اندازه‌ی ۷۵۰ گرم (یک مد) گندم یا آرد یا نان یا برنج یا امثال آن بدهد.

اگر نمی توانید کفاره دهید...

هرگاه هیچ یک از سه کفاره ممکن نشود باید به هر تعداد فقیر که قادر است غذا بدهد و احتیاط (واجب) آن است که استغفار نیز بکند و اگر به هیچ وجه قادر به دادن غذا به فقرا نیست فقط کافی است که استغفار کند یعنی با دل و زبان بگوید: «اَسْتَغْفِرُاللهَ» (از خداوند بخشایش می‌طلبم).
کسی که به خاطر عدم توانایی بر روزه و غذا دادن به فقیر، وظیفه‌اش استغفار است، اگر بعدها تمکن کرد که روزه بگیرد یا به فقرا غذا دهد، لازم نیست این کار را بکند، گر چه موافق احتیاط مستحبی است.(نظر آیت الله خامنه ای)

هرگاه هیچ یک از این سه کار ممکن نشود هر چند «مُد» که می تواند به فقرا اطعام کند و اگر نتواند باید 18 روز روزه بگیرد و اگر نتواند هر چند روز که می تواند به جا آورد و اگر نتواند استغفار کند و همین اندازه که در قلب بگوید:«أستغفر اللّٰه» کافی است و واجب نیست بعداً که قدرت پیدا کرد کفّاره را بدهد.(نظر آیت الله مکارم شیرازی)


مبلغ کفاره در سال 1397

مبلغ کفاره غیر عمد ربه ازای هر روز روزه ۲۵۰۰ تومان و مبلغ کفاره عمد به ازای هر روز روزه ۱۵۰ هزار تومان تعیین شده است.(نظر آیت الله خامنه ای و آیت الله مکارم شیرازی)

کفاره باطل شدن روزه با حلال و حرام

در مقدار کفاره تفاوتی نیست بین آن که روزه‌دار، به چیز حلال روزه‌ی خود را باطل کند یا به چیز حرام، مثل زنا یا استمنا یا خوردن و آشامیدن حرام، گر چه احتیاط مستحب در افطار به چیز حرام آن است که کفاره‌ی جمع بپردازد یعنی هم یک برده آزاد کند و هم دو ماه روزه بگیرد و هم شصت فقیر را غذا دهد.(نظر آیت الله خامنه ای و آیت الله سیستانی)

برعهده کسی که عمدا با چیز حرامی مانند شراب یا زنا، روزه خواری کرده است، کفاره جمع تعلق می گیرد. این فرد دیگر بین چند چیز اختیار ندارد، بلکه به عنوان کفاره، باید افزون بر قضای روزه، هم شصت فقیر را سیر کند و هم شصت روز را روزه بگیرد که 31 روز از این شصت روز باید پی در پی باشد.(آیت الله شیخ جواد تبریزی)

جایی که قضا و کفاره واجب است

اگر کسی روزه ماه رمضان را به خوردن یا آشامیدن یا جماع یا استمناء یا باقی ماندن بر جنابت باطل کند، در صورتی که از روی عمد و اختیار باشد و از روی ناچاری و جبر نباشد، اضافه بر قضا، کفاره هم بر او واجب می‌شود. و احتیاط مستحب آن است که کسی که روزه را به غیر آنچه گفته شد باطل کند، اضافه بر قضا، کفاره هم بدهد.(نظر آیت الله سیستانی)

هرگاه در ماه مبارک رمضان کارهایی که روزه را باطل می‌کند را از روی عمد و اختیار و بدون عذر شرعی انجام دهد یا در حال روزه دار بودن چیزی را از اندرون به دهان فرو ببرد یا به گفته‌ی کسی که می‌گوید مغرب شده و اعتماد به گفته‌ی او نیست، افطار کند و سپس بفهمد که مغرب نبوده و نیز هرگاه روزه‌دار در ماه رمضان با همسر خود که روزه‌دار است جماع کند و زن نیز به آن راضی باشد بر هر یک از آنان حکم افطار عمدی جاری است؛ و در تمام این موارد علاوه بر قضا، کفاره هم واجب است. (نظر آیت الله خامنه ای)

غذا دادن به شصت فقیر را می‌توان به دو صورت انجام داد: این که با غذای آماده آنان را سیر کند. یا این که به هر نفر به اندازه‌ی ۷۵۰ گرم (یک مد) گندم یا آرد یا نان یا برنج یا امثال آن بدهد.


پرداخت کفاره روزه عمد، فوری نیست

کفاره روزه غیرعمد امسال را باید تا رمضان سال بعد ادا کرد.(برای کسانی هم که عذری داشتند، به شرط برطرف شدن عذر) بنابراین اگر بر اثر عذر شرعى روزه ماه رمضان را نگرفته، فقط قضا بر او واجب است و اگر قضا را بعد از ماه رمضان تا ماه رمضان سال بعد، بدون عذر شرعى به تأخیر انداخته، کفاره بر او واجب است، یعنى باید براى هر روز یک مد طعام به فقیر (کفاره) بدهد.(نظر آیت الله خامنه ای)

کفاره روزه عمد فوری نبوده ولی نباید آن را به قدری تأخیر بیندازد که کوتاهی در ادای واجب شمرده شود. (نظرات آیت الله خامنه ای، نوری همدانی)

منابع:
سایت حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه ای؛ مجموعه احکام روزه برگرفته از کتاب "رساله آموزشی"
پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی
سایت حوزه
کتاب «رساله مصور»، ج 2
مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.