اقل و اکثر ارتباطی
اقل و اکثر ارتباطی:
اقل و اکثر ارتباطی به این معنی است که اگر موظف به انجام دادن اکثر باشیم با انجام دادن اقل
هیچ طاعتی صورت نگرفته است ( در مورد تکلیف واجب ) و یا هیچ معصیتی رخ نداده است ( در
مورد حرام) .
اقل و اکثر ارتباطی بر دو نوع میباشد: الف) اقل و اکثر ارتباطی در شبهه وجوبیه ب) اقل و اکثر
ارتباطی در شبهه تحریمیه و اصطلاح دیگر آن عبارتست از : ( الشک فی جزییة شی للمامور به
او شرطیة له شک در جزییت یا شرطیت چیزی برای مامور به ) مثال: هرگاه وجوب نماز بر من
محرز بود اما تردید داشتم که آیا واجب نماز با سوره است؟ ( اکثر) یا نماز بی سوره(اقل) برمن
واجب است؟ در واقع این شک برمیگردد به اینکه آیا سوره جزء نماز هست یا نه؟ در این مسئله
سه قول وجود دارد :
1- شیخ انصاری میفرماید: در چنین مواردی برائت عقلی و شرعی را جاری کرده و میگوییم اصل
عدم تعلق وجوب به اکثر یعنی نماز با سوره است.
2- آخوند خراسانی میفرماید: در مورد مذکور قائل به برائت شرعی میشویم و اما از نظر برائت
عقلی احتیاط میکنیم.
3- قول دیگر این است که به هیچ وجه برائت جاری نمیشود نه شرعی و نه عقلی که این اضعف
اقوال است.
اقل و اکثر ارتباطی در شبهه تحریمیه : مثلا در ساختن مجسمه جاندار قطع به حرمت داریم اما
شک داریم ساخت مجشمه کامل حرام است یا ساخت بعضی از آن ؟ پس تردید به کل اعضاء
(اکثر) و به جزء اعضاء ( اقل) میباشد. در چنین مواردی حرمت اکثر معلوم است و لی حرمت اقل
مشکوک در نتیجه برائت جاری میکنیم و نتیجه میگیریم حرمت دارد ساخت کل مجسمه.