تبیان، دستیار زندگی
اگر دختر یا پسری از زنی شیر بخورد تمام فرزندان زن به او محرم می شوند و به قول مردم خواهران و برادران رضاعی شیرخوار می شوند. اگرچه شیرخوار با یکی از فرزندان زن شیر خورده باشد که در عرف مردم فقط به او برادر یا خواهر رضاعی شیر خورنده اطلاق می شود. ولی دیگر ف
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : زهره غفوری
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

خویشاوندی رضاعی و احکام آن


خویشاوندی رضاعی یعنی نسبت فامیلی كه از طریق شیر خوردن نوزاد، در دوران كوكی اتفاق می‌افتد، در دوران نوزادی، ممكن است به هر دلیلی(مرگ مادر، ناتوانی جسمی مادر، فرهنگ جامعه مبنی بر گرفتن دایه برای نوزاد و ...) والدین مجبور شوند كه نوزاد را به زن دیگری برای شیر خوردن بسپارند ،این نوزاد به آن زن و خانواده‌ی او قرابت رضاعی پیدا می‌كند. تأثیر این نوع خوشاوندی وقرابت فقط در منع ازدواج میان خویشان رضاعی است و آثار دیگر قرابت نسبی مانند ارث بردن و نفقه در آن مطرح نیست.


شیر دادن

شرایط شیر دادنی كه باعث محرم شدن می شود عبارتنداز:

اول: بچه، شیر زن زنده را بخورد، پس اگر از سینه زنی كه مرده است شیر بخورد فایده ندارد.

دوم: شیر آن زن از حرام نباشد، پس اگر شیر بچه ای را كه از زنا به دنیا آمده به بچه دیگر بدهند، بر اثر آن شیر، بچه با كسی محرم نمی شود.

سوم: بچه شیر را از سینه بمكد، پس اگر شیر را در گلوی او بریزند، نتیجه ندارد.

چهارم: شیر،‌ خالص بوده و با چیز دیگری مخلوط نباشد.

پنجم: شیر از یك شوهر باشد، پس اگر زن شیردهی را طلاق دهند، بعد شوهر دیگری كند و از او باردار شود و تا هنگام زاییدن، شیری كه از شوهر اول داشته باقی باشد و مثلاً‌ هشت دفعه پیش از زاییدن، از شیر شوهر اول و هفت دفعه بعد از زاییدن، از شیر شوهر دوم به بچه ای بدهد، آن بچه با كسی محرم نمی‌شود.

ششم: بچه به جهت بیماری، شیر را قی نكند، و اگر قی كند، بنابراحتیاط كسانی كه بر اثر شیر خوردن با آن بچه محرم می‌شوند، با او ازدواج نكنند و نگاه محرمانه نیز به او ننمایند.

هفتم: پانزده مرتبه، یا یك شبانه روز شیر سیر بخورد، یا مقداری شیر به او بدهند كه بگویند از آن شیر، استخوانش محكم شده و گوشت در بدنش روییده است، بلكه اگر ده مرتبه نیز به او شیر دهند، بنابر احتیاط مستحب كسانی كه بر اثر شیر خوردن با او محرم می شوند، با او ازدواج نكنند و نگاه محرمانه نیز به او ننمایند.

اگر بعد از تمام شدن دو سال، او را شیر دهند با كسی محرم نمی شود، بلكه اگر مثلاً پیش از تمام شدن دو سال، چهارده مرتبه و بعد از آن، یك مرتبه شیر بخورد، به كسی محرم نمی شود

هشتم: دو سال بچه تمام نشده باشد و اگر بعد از تمام شدن دو سال، او را شیر دهند با كسی محرم نمی شود، بلكه اگر مثلاً پیش از تمام شدن دو سال، چهارده مرتبه و بعد از آن، یك مرتبه شیر بخورد، به كسی محرم نمی شود، ولی چنانچه از هنگام زاییدن زن شیر ده، بیشتر از دو سال گذشته و شیر او باقی‌باشد و بچه ای را شیر دهد كه هنوز دو سال او تمام نشده، آن بچه بنابراحتیاط واجب، با كسانی كه گفته خواهدشد، محرم می شود.

شرایط شیرخوردن بچه:

باید بچه در بین یك شبانه روز، غذا یا شیر زن دیگری را نخورد، ولی اگر كمی غذا بخورد كه نگویند در بین، غذا خورده، اشكال ندارد. و نیز باید پانزده مرتبه، از شیر یك زن بخورد و در بین پانزده مرتبه، شیر زن دیگری را نخورد و هر دفعه بدون فاصله شیر بخورد، ولی اگر در بین شیر خوردن نفس تازه كند، یا كمی صبر كند که همچنان یك دفعه حساب شود، اشكال ندارد.

احکام رضاع

با رضاع کامل و تحقق شرایط ذکر شده احکام رضاع مطرح می شود. اگر زنى بچه‏اى را با شرایطى كه گذشت شیر دهد، آن بچه به این عدّه محرم مى‏شود:

اوّل: خود زن و آن را مادر رضاعى مى‏گویند.

دوم: شوهر زن كه شیر مال اوست و او را پدر رضاعى مى‏گویند.

سوم: پدر و مادر آن زن هر چه بالا روند(پدربزرگها ومادربزرگهای او)، اگر چه پدر و مادر رضاعى او باشند.

چهارم: بچه‏هایى كه از آن زن به دنیا آمده‏اند، یا به دنیا مى‏آیند.

پنجم: بچه‏هاى اولاد آن زن هر چه پایین روند(نوه،نتیجه،نویره،...)، چه از اولاد او به دنیا آمده، یا اولاد او آن بچه‏ها را شیر داده باشند .

ششم: خواهر و برادر آن زن اگر چه رضاعى باشند ، یعنى بواسطه شیر خوردن، با آن زن خواهر و برادر شده باشند. هفتم: عمو و عمه آن زن اگر چه رضاعى باشند.

هشتم: دایى و خاله آن زن اگر چه رضاعى باشند.

نهم: اولاد شوهر آن زن كه شیر مال آن شوهر است، هر چه پایین روند اگر چه اولاد رضاعى او باشند .

دهم: پدر و مادر شوهر آن زن كه شیر مال آن شوهر است، هر چه بالا روند(پدرومادهای آنهاو...)

یازدهم: خواهر و برادر شوهرى كه شیر مال اوست اگر چه خواهر و برادر رضاعى او باشند .

دوازدهم: عمو و عمه و دایى و خاله شوهرى كه شیر مال اوست هر چه بالا روند، اگر چه رضاعى باشند.

بنابر آن چه که در مورد چهارم آمده است، اگر دختر یا پسری از زنی شیر بخورد تمام فرزندان زن به او محرم می شوند و به قول مردم خواهران و برادران رضاعی شیرخوار می شوند. اگرچه شیرخوار با یکی از فرزندان زن شیر خورده باشد که در عرف مردم فقط به او برادر یا خواهر رضاعی شیر خورنده اطلاق می شود. ولی دیگر فرزندان زن نیز خواهر و برادر رضاعی شیرخوار هستند. پس اگر منظور از خواهر برادر رضاعی این باشد، یعنی پسری با پسر زن، شیر خورده است، خواهران پسر زن، همان خواهران برادر رضاعی شیرخوار هستند که ازدواج با آنان حرام است. باید توجه داشت که اگر زنى بچه‏اى را شیر دهد، به برادرهاى آن بچه محرم نمى‏شود. و نیز خویشان آن زن به برادر و خواهر بچه‏اى كه شیر خورده محرم نمى‏شوند.(1)

پی نوشت:

توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏2، ص: ص 505، مسأله 2467 1-

زهره غفوری

بخش احکام اسلامی تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.