تبیان، دستیار زندگی
عمره هم مانند حج دو قسم است : واجب و مستحب . و بر کسی که شرایط استطاعت را داشته باشد یک مرتبه در عمر واجب می شود، و وجوب آن مانند حج فوری است و در وجوب ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

احكام حج (مباحثی در باب حج)

حج در کلام رهبر

مسئله 171-

عمره هم مانند حج دو قسم است : واجب و مستحب . و بر کسی که شرایط استطاعت را داشته باشد یک مرتبه در عمر واجب می شود، و وجوب آن مانند حج فوری است و در وجوب آن استطاعت حج معتبر نیست بلکه اگر برای عمره مستطیع باشد واجب می شود (1) ، هرچند برای  حج مستطیع نباشد همچنانکه عکس این هم همینطور است که اگر شخص برای حج استطاعت داشته باشد و برای عمره مستطیع نباشد باید حج بجا آورد لکن باید معلوم باشد که برای کسانی که از مکه دور هستند مثل ایرانیان که وظیفه آنها حج تمتع است هیچگاه استطاعت حج از استطاعت عمره و استطاعت عمره از استطاعت حج جدا نیست ، چون حج تمتع مرکب از هر دو عمل است بخلاف کسانی که در مکه یا قریب به آن هستند که وظیفه آنها حج و عمره مفرده است که نسبت به آنها استطاعت برای یکی از دو عمل تصور می شود.

1- آیة الله مکارم : بنابر احتیاط واجب برای کسانی که اهل مکه هستند یا دور از آن .

مسئله 172-

واجب است بر کسی که می خواهد داخل مکه شود (1) با احرام وارد شود و برای احرام باید نیت عمره یا حج داشته باشد و اگر وقت حج نیست و می خواهد وارد مکه شود واجب است عمره مفرده انجام دهد و از این حکم کسانی که مقتضای  شغلشان این است که زیاد وارد مکه می شوند و از آن خارج می شوند استثناء شده است (2) .

1- آیة الله سیستانی : ورود به مکه بلکه در حرم بدون احرام جایز نیست (مناسک ، مسأله 141) .

2- آیات عظام خامنه ای ، مکارم ، گلپایگانی ، صافی : همچنین در مورد کسانی که در همان ماه عمره را بجا آورده اند خارج شده و سپس در همان ماه داخل می شوند احرام و عمره مجدد واجب نیست .

آیة الله سیستانی : و همچنین کسانی که پس از اعمال حج یا عمره مفرده از مکه خارج شوند و در همان ماه بازگردند.

آیة الله بهجت : و همچنین کسی که بعد از تمام نمودن اعمال حج یا بعد از عمره مفرده از مکه خارج شده و بیرون رفته باشد چنین شخصی می تواند پیش از گذشتن یک ماه بدون احرام وارد مکه شود. (مناسک ، مسأله 138) .

مسئله 173-

تکرار عمره مانند تکرار حج مستحب است و در مقدار فاصله بین دو عمره اختلاف فرموده اند و احوط آن است که در (1) کمتر از یک ماه بقصد رجاء بجا آورده شود (2) .

1- آیة الله صانعی : هر چند اقوی عدم اعتبار فصل است پس هر روز هم می توان عمره مفرده آورد.

2- آیات عظام خویی ، تبریزی ، سیستانی ، فاضل ، مکارم (با اختلاف در تعبیر) : فاصله یک ماه شرط نیست ، بلکه در هر ماه قمری می توان یک عمره انجام داد. مثلا یک عمره در آخر ماه رجب و عمره دوم در اول ماه شعبان واقع گردد.

آیة الله خامنه ای : فاصله معینی بین دو عمره شرط نیست ولی بنابر احتیاط در هر ماه فقط یک عمره برای خود می تواند بجا آورد ولی آوردن عمره برای غیر خود هر نفر یک عمره جایز است .

آیة الله اراکی : و احوط آن است که در کمتر از 10روز بقصد رجاء آورد.

آیة الله گلپایگانی : فاصله انداختن بین دو عمره مفرده لازم نیست . بلکه می توان در یک روز چندین عمره مفرده بجا آورد.

آیة الله بهجت : اگر چه افضل در عمره ثانیه این است که در ماه دیگری غیر از ماه عمره سابقه باشد و یا فاصله ده روز بین دو احرام باشد، بلکه احدالفصلین احوط است و چنانچه بخواهد، یک عمره برای خود و یک عمره برای دیگری بجا آورد فاصله یک ماه لازم نیست و همچنین است ، اگر هر دو عمره برای دیگری باشد، همچنانکه فاصله بین عمره تمتع و عمره مفرده و بالعکس لازم نیست .(مناسک ، مسأله 134) .

اما در فاصله بین عمره تمتع با عمره مفرده نظر آیات عظام چنین است : آیة الله گلپایگانی : انجام دو عمره پی در پی با فاصله کمتر از ده روز مکروه است و احوط ترک آن است اگر چه اقوی جواز عمل عبادی مکروه است .(آداب و احکام حج ،

مسأله 1003) .

آیات عظام اراکی ، خویی ، تبریزی ، فاضل : کسی که می خواهد حج تمتع بجا آورد می تواند قبل از عمره تمتع و یا بعد از حج تمتع عمره مفرده بجا آورد و بین این دو عمره فاصله معتبر نیست .

آیة الله سیستانی : در اعتبار فاصله بین عمره تمتع و عمره مفرده اشکال است و احتیاط نباید ترک شود و اما انجام عمره مفرده بین عمره تمتع و حج ، موجب بطلان عمره تمتع می شود.

استفتائات اقسام عمره

سؤال 184-

شخصی در اثناء عمره مفرده ، در شوط پنجم سعی ، مریض شده و نتوانسته است عمره را تمام کند، او را به ایران برده اند و بعد از بهبودی هم نتوانسته به مکه بیاید فعلا وظیفه او چیست ؟ توضیح آنکه کسی نایب شده که وظیفه او را انجام دهد و عملی  را که وظیفه او است و او را از احرام خارج می کند بجا آورد.

جواب - با فرض اینکه خود شخص نمی تواند مراجعت کند، نایب برای خروج منوب عنه از احرام ، سعی را تمام (1) کند و آن را اعاده نماید و به منوب عنه خبر دهد که تقصیر نماید و بعد از تقصیر برای طواف نساء نایب بگیرد، و توضیح آنکه مسأله از موارد حصر نیست ، چون شخص مریض فعلا خوب شده و اینکه نمی تواند به مکه بیاید از جهت مرض نیست .

1- آیة الله تبریزی : احتیاطا سعی را تمام کند... .

آیة الله خویی : اعاده کافی  است .

سؤال 185-

کسی عمره مفرده بجا آورده و بدون انجام طواف نساء به مدینه آمده است ، فعلا می خواهد برای  عمره تمتع محرم شود، آیا جایز است بدون انجام طواف نساء محرم شود و بعد از انجام عمره تمتع ، طواف نساء را بجا آورد؟

جواب - مانع ندارد (1) .

1- آیات عظام نوری ، اراکی ، فاضل : و همچنین کسی که پس از انجام حج تمتع طواف نساء را ترک کرده ، می تواند برای عمره مفرده محرم شود.

آیة الله صانعی : و همچنین کسی که پس از انجام حج تمتع طواف نساء را ترک کرده می تواند برای عمره مفرده محرم شود.

سؤال 186-

اگر فاصله بین دو عمره کمتر از یک ماه باشد فرموده اید باید عمره دوم را بقصد رجاء بجا آورد، آیا فرقی هست بین دو عمره مفرده از خود شخص و بین دو عمره مفرده ای  که هر دو یا یکی از آنها به نیابت از دیگران باشد یا نه ؟ جواب - فرق نمی کند (1) .

1- آیات عظام خویی ، سیستانی ، تبریزی ، فاضل ، صافی : در یک ماه قمری نمی تواند دو عمره برای خود و یا یک نفر دیگر انجام دهد. ولی انجام دو عمره یکی برای خود و یکی برای دیگری و یا دو عمره برای دو نفر متفاوت جایز است .

آیة الله گلپایگانی : فاصله بین دو عمره شرط نیست .

آیة الله اراکی : اگر عمره به نیابت از دیگری باشد رعایت فاصله لازم نیست .

سؤال 187-

اینکه حضرت عالی فرموده اید: اگر فاصله میان دو عمره کمتر از یک ماه باشد، عمره دوم رجاءا قصد شود، مقصود یک ماه است یا سی روز کامل ؟

جواب - میزان یک ماه است (1) ، و اگر در بین ماه عمره بجا آورده ، احتیاط مذکور را تا سی روز مراعات کنند.

1- آیة الله مکارم : بلکه میزان این است که در هر یک از ماههای قمری می توان یک عمره مفرده انجام داد.

آیة الله صانعی : گذشت عدم شرطیه فصل بین دو عمره و حکم سؤال بعد هم از اینجا روشن می شود.

آیة الله خویی ، آیة الله تبریزی : چنانکه گذشت در هر ماه قمری می توان یک عمره انجام داد پس اگر یک عمره را در اواخر ماه انجام دهد عمره دیگر را در اول ماه بعد مانعی  ندارد.

آیة الله فاضل : میزان عنوان ماه است .

سؤال 188-

اگر بین دو عمره کمتر از یک ماه فاصله باشد باید عمره دوم را بقصد رجاء انجام دهد چنانچه عمره دوم نیابت باشد نایب می تواند برای آن اجرت بگیرد یا خیر، و چنانچه بر منوب عنه انجام عمره مفرده واجب باشد کفایت می کند یا خیر؟

جواب - لازم است احتیاط مراعات شود (1) ، و چنانچه با تذکر به اجیرکننده اجرت بگیرد اشکال ندارد (2) .

1- آیة الله اراکی : لازم است در دو عمره مفرده ، اگر برای خودش انجام می دهد فاصله ده روز رعایت شود.

آیة الله گلپایگانی ، آیة الله صافی : اجرت گرفتن مانعی  ندارد.

آیة الله خویی : در فرض سؤال نیابت مانعی ندارد.(مناسک ، مسأله 137) .

2- آیة الله فاضل : کفایت از منوب عنه می کند و اجرت گرفتن اشکال ندارد.

آیة الله مکارم : کفایت کردن آن محل اشکال است .

آیة الله تبریزی : نیابت مانعی ندارد و نایب می تواند برای آن اجرت بگیرد و کفایت از منوب عنه می کند.

آیة الله سیستانی : خارج شدن از احرام عمره مفرده در این فرض بدون بازگشت و انجام اعمال از سوی خودش محل اشکال است .

سؤال 189-

اگر زنی به نیت عمره مفرده محرم و بعد از آن عادت شود و در همه روزهایی که می تواند در مکه باشد حیض است ، برای عمره مفرده باید چه کند؟ و اگر آنجا اعمالی  انجام نداده و فعلا به ایران آمده ، چه وظیفه ای  دارد؟

جواب - در فرض سؤال باید برای طواف و نماز نایب بگیرد و بقیه اعمال عمره را خودش بجا آورد، و چنانچه به ایران آمده اقدام کند و برگردد، و اگر نمی تواند، برای اعمال عمره نایب بگیرد ولی باید خودش تقصیر کند و ترتیب بین آن و سایر اعمال مراعات شود و تا اعمال را بجا نیاورد آنچه به وسیله احرام بر او حرام شده بر او حلال نمی شود.

سؤال -190

آیا طواف در عمره مفرده استحبابی حکم طواف واجب را دارد که باید نماز آن خلف مقام باشد یا حکم طواف استحبابی را دارد و در هر جای مسجد الحرام می توان نماز آن را خواند؟

جواب - حکم طواف واجب را دارد و باید نماز آن ، خلف مقام باشد.

سؤال 191-

انجام عمره مفرده در ماههای حج پیش از عمره تمتع جایز است یا خیر؟ و در این مسأله فرقی بین صروره و غیر صروره هست یا نه ؟

جواب - مانع ندارد، و فرق نمی کند (1) .

1- آیة الله گلپایگانی ، آیة الله صافی : برای کسی که نایب در حج بلدی نباشد و بر خودش حج واجب نشده یا حج واجب خود را انجام داده اشکال ندارد. (آداب و احکام ص 392، مسأله 1014) .

سؤال 192-

تأخیر عمره مفرده در حج افراد تا چه وقتی بلا عذر جایز است ؟

جواب - باید مبادرت نماید عرفا علی الاحوط و تأخیر نشود (1) .

1- آیة الله تبریزی : گرچه اقوی عدم وجوب مبادرت است .

آیة الله سیستانی : وجوب آن فوری است مانند وجوب حج .

آیة الله بهجت : در صورتی که عمره هم واجب شده باشد به نذر یا اجاره و یا استطاعت لازم است بعد از تمام شدن عمره مفرده بجا آورد هر چند در غیر ماههای  حج باشد و در مسائل حج افراد فرموده اند دهد و چنانچه در یک وقت بتواند هر دو را انجام دهد واجب است هر دور را انجام دهد.(مناسک ، مسأله 141 و ص 61) .

سؤال 193-

زنی که احتمال می دهد خون حیض ببیند و نتواند داخل مسجدالحرام شود، آیا می تواند برای عمره مفرده مستحبی محرم شود و اگر خون دید برای طواف و نماز نایب بگیرد، و همچنین مریض اگر احتمال می دهد نتواند اعمال عمره مفرده را انجام دهد؟

جواب - اشکال ندارد و چنانچه وظیفه او نایب گرفتن شد عمل به وظیفه نماید.

سؤال 194-

همچنانکه عمره مفرده را قبل از عمره تمتع ولو با کمتر از فاصله شدن یک ماه تجویز فرموده اید، آیا بعد از عمره تمتع هم با کمتر از یک ماه فاصله تجویز می فرمائید، یا باید رجاءا انجام شود؟

جواب - بقصد رجاء انجام شود (1) .

1- آیة الله گلپایگانی : قصد رجاء لازم نیست .

آیة الله خویی : بعد از فراغ از اعمال حج مانع ندارد و قصد رجاء لازم نیست . (مناسک ، مسأله 137) .

آیة الله صافی : اگر هر دو را برای خود انجام می دهد در عمره مفرده قصد رجاء نماید.

آیة الله اراکی ، آیة الله نوری : بین عمره تمتع و عمره مفرده فاصله لازم نیست چه قبل باشد چه بعد و فاصله ده روز بین دو عمره مفرده معتبر است .

آیة الله سیستانی : انجام عمره مفرده بین عمره تمتع و اعمال حج ، موجب بطلان عمره تمتع است ولی اگر تا روز هشتم ذی الحجه در مکه بماند و قصد حج کند، همین عمره مفرده او به جای عمره تمتع به حساب می آید.

آیة الله تبریزی : بعد از آنکه از اعمال حج فارغ شد می تواند عمره مفرده بجا آورد (مناسک ، مسأله 137) .

سؤال 195-

کسی که وظیفه او عمره تمتع است و ندانسته به نیت عمره مفرده محرم شده است تکلیف او چیست ؟

جواب - اگر قصد عمره مفرده کرده ، باید عمره مفرده (1) انجام دهد و بعد عمره تمتع را بجا آورد، و چنانچه اشتباه در تطبیق بوده ، تمتع واقع می شود و صحیح است .

1- آیة الله فاضل : در فرض مزبور فاصله و قصد وجه لازم نیست ، لکن بین عمره تمتع و حج تمتع نمی تواند عمره مفرده انجام دهد.

آیة الله خویی : اگر کسی  در ماههای حج عمره مفرده انجام دهد و در مکه تا موسم حج بماند می تواند آن را عمره تمتع قرار دهد.(مناسک ، مسأله 142) .

آیة الله مکارم ، آیة الله صافی : می تواند عمره مفرده انجام دهد و می تواند عدول به تمتع کند اگر در ماههای حج باشد.

آیة الله تبریزی : اگر قصد عمره مفرده کرده و وقت برای عمره تمتع داشته باشد باید عمره مفرده انجام دهد و بعد عمره تمتع را بجا آورد. و چنانکه بعد از انجام عمره مفرده تا وقت حج در مکه باقی ماند می تواند عمره مفرده ای را که انجام داده عمره تمتع قرار دهد و برای حج محرم شود.

آیة الله سیستانی : ولی  اگر در مکه تا روز هشتم ذی الحجه بماند و قصد حج کند به همان عمره مفرده اکتفا می شود.

سؤال 196-

اگر تقصیر را در عمره مفرده جهلا یا نسیانا بجا نیاورد و طواف نساء را نیز ترک کرده و بعد رفته است به مسجد شجره و برای عمره تمتع محرم شده و عمره تمتع را بجا آورده و بعد متوجه نقص کار خود شده است ، تکلیف این شخص با داشتن فرصت برای اعاده عمره تمتع و نداشتن فرصت چیست ؟

جواب - در فرض مرقوم چنانچه عمره مفرده را در اشهر حج بجا آورده و می خواهد حج مستحبی (1) بجا آورد می تواند عدول به عمره تمتع کند چه وقت برای اعاده عمره تمتع داشته باشد یا نه . ولی  اگر حج واجب باشد کفایت نمی کند علی الاحوط و باید پس از تقصیر صحیح به میقات برود (2) و برای عمره تمتع مجددا محرم شود.

1- آیات عظام گلپایگانی ، خویی ، سیستانی ، فاضل ، بهجت ، تبریزی ، صافی ، (با اختلاف در تعبیر) : در تبدل عمره مفرده به عمره تمتع فرقی بین حج واجب و مستحب نیست . البته اگر آن شخص تا ایام حج در مکه باقی  باشد.

آیة الله تبریزی : در فرض مرقوم بعد از تقصیر به نیت مافی الذمه به میقات برود و برای عمره تمتع مجددا محرم شود و اگر ممکن نشد از هر کجا که ممکن بود محرم شود و بنابر احتیاط واجب عمره تمتع را اعاده کند.

2- آیة الله صانعی : حکم کسی را دارد که با عذر بدون احرام عمره تمتع وارد مکه شده .

سؤال 197-

کسی که حجش بدل به افراد شده و باید بعد از حج ، عمره مفرده بجا آورد، اگر سال بعد که به حج می رود بعد از اعمال حج ، عمره مفرده را بجا آورد کافی و مجزی است یا نه ؟

جواب - احوط (1) آن است که تا عمره مفرده را انجام نداده ، برای عمره و حج دیگر محرم نشود (2) هرچند اگر خلاف کرد، ضرر به صحت عمره و حج او نمی زند (3) .

1- آیة الله خویی : مانعی ندارد. (مناسک ، مسأله 158) .

2- آیة الله مکارم : باید توجه داشت که عمره مفرده واجب را در هر ماه از سال می توان انجام داد ولی چون وجوب آن ظاهرا فوری است باید تأخیر نیندازد.

آیة الله تبریزی : احتیاط مستحب آن است ... .

آیة الله سیستانی : وجوب آن فوری است ولی اگر تأخیر انداخت مجزی  است .

3- آیة الله مکارم : احتیاط واجب در ترک این کار است .

سؤال 198-

کسانی که از هند و پاکستان به عربستان می آیند و در مکه معظمه مقیم می شوند آیا حجشان تمتع است یا وظیفه دیگری  دارند؟

جواب - چنانچه بقصد مجاورت در مکه بمانند و بعد از دو سال مستطیع شوند حکم اهل مکه را پیدا می کنند (1) ، و در غیر این صورت صور مختلفه ای است که در تحریرالوسیله ذکر شده است .

1- سایر آیات عظام نیز چون حضرت امام (ره ) در مسأله تفصیلاتی دارند که باید به مناسک آنها مراجعه شود.

آیة الله بهجت : شخصی  که وظیفه او در حجة الإسلام تمتع است با اقامه در مکه و اطراف نزدیک آن بدون قصد توطن دائم ، فریضه او مادامی که که داخل سال سوم اقامت نشده باشد تغییر نمی کند چه قبل از اقامت مستطیع شده باشد و یا بعد از آن بلکه باید در صورت اراده حجة الإسلام به سوی یکی از مواقیت خارج شود و در خارج حرم محرم گردد و اگر نتواست به یکی از مواقیت برود، در خارج حرم محرم شود و اگر در خارج حرم نتوانست از محل خودش محرم شود.(مناسک ، مسأله 155) .

آیة الله اراکی ، آیة الله نوری : مگر در صورتی که از ابتداء قصد توطن داشته باشد که پس از گذشتن مدتی  که وطن صدق کند حکم اهل مکه را دارد هر چند دو سال نگذشته باشد.

سؤال 199-

کیفیت حج قران را بیان فرمائید، و آیا این حج بر کدام اشخاص واجب می شود؟

جواب - حج قران واجب تعیینی نیست و چون مورد ابتلاء نیست می توانید به کتب مفصله مراجعه نمائید.

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.