احکامی از جهاد و دفاع
بر تمام مكلفین واجب است به هر نحو ممكن باشد از دین خدا و نظام جمهوری اسلامی دفاع نمایند و مشروط به اجازه نیست
.سوال: جنگ در چه مکان‌هایی حرام است؟
آیه‌ای در قرآن وجود دارد که حرمت قتال و جنگ در مسجدالحرام را به صراحت بیان می‌کند: «وَ لا تُقاتِلُوهُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ».[1] این قسمت از آیه دلیل بر حرمت جنگیدن و کشتن در مسجدالحرام است؛ اما این حرمت به این معنا نیست که به هیچ‌وجه نباید جنگید حتی اگر به مسلمانانی که در آنجا هستند، حمله شود، بلکه ادامه آیه این کلیت را رد کرده و می‌فرماید: «حَتَّى یُقاتِلُوکُمْ فِیهِ فَإِن قاتَلُوکُمْ فَاقْتُلُوهُمْ کَذلِکَ جَزاءُ الْکافِرین».[2] بنابر این، جنگ کردن در مسجد الحرام ممنوع می‌شود، مگر این‌که به جهت دفاع از خود و یا خانه خدا باشد.
برخی از مفسران این حکم را منحصر در مسجد الحرام ندانسته، بلکه آن را شامل کل حرم (که محدوده‌ای بزرگ‌تر از مکه امروزی می‌باشد) می‌دانند[3] و بیان داشته‌اند که این حرمت جنگ در حرم به جهت احترام و بزرگی مسجد الحرام می‌باشد.[4]
اما در غیر مسجدالحرام، حکمی که حرمت قتال را بیان کرده باشد، نیافتیم، اگر چه حرمت جنگ در مناطق مقدسی؛ نظیر مساجد، حرم ائمه اطهار و ... به عنوان حکم ثانوی قابل بررسی می‌باشد.
سوال: آیا برای دفاع از دین خدا و جمهوری اسلامی اجازه امام یا مجتهد لازم است؟
جواب: بر تمام مكلفین واجب است به هر نحو ممكن باشد از دین خدا و نظام جمهوری اسلامی دفاع نمایند و مشروط به اجازه نیست. (استفتائات حضرت امام(ره)، ج3، ص42)
سوال: در چه صورت شركت در جبهه اسلام بر همگان واجب است؟
جواب: در موقعی كه اسلام یا بلد اسلامی مورد هجوم واقع شود و به قدر كفایت نیروی مدافع در جبهه حاضر نشده باشد. (استفتائات حضرت امام(ره)، ج3، ص43)
سوال: در چه صورتی برای شركت در جبهه باید رضایت پدر و مادر را جلب كرد؟
جواب: در مواقعی كه شركت در جبهه بر مكلف واجب نباشد و رفتن او موجب اذیت والدین گردد. (استفتائات حضرت امام(ره)، ج3، ص43)
سوال: وظیفه زنان مسلمان در امر جهاد حق علیه باطل چیست؟
جواب: جهاد بر زن ها واجب نیست ولی دفاع بر هر شخصی در حدود توانائی و امكانات واجب است. (استفتائات حضرت امام(ره)، ج3، ص43)
سوال: وظیفه كسانی كه قدرت حضور در خط مقدم جبهه را ندارند چیست؟
جواب: باید در پشت جبهه خدماتی را كه توان آن را دارند عهده دار شوند.(استفتائات حضرت امام(ره)،ج3، ص44)
سوال: در چه صورتی شركت در جهاد بر زیارت بیت الله مقدم است؟
جواب: در مواقعی كه اسلام یا بلاد مسلمین در معرض خطر هجوم دشمنان اسلام قرار گیرد و دفاع از آن متوقف بر تأخیر زیارت بیت الله الحرام باشد. (استفتائات حضرت امام(ره)، ج3، ص44)
سوال: آیا در ماه های حرام كه جنگ حرام است مسلمین می توانند در جنگ شركت كنند آیا اشكال شرعی دارد؟
جواب: خیر، در جنگ دفاعی هر موقع كه دفاع واجب باشد باید بر آن اقدام شود اگر چه در ماه حرام باشد. (استفتائات حضرت امام(ره)، ج3، ص45)
سوال: آیا نبرد با دشمن متجاوز بر مردم همان شهر یا كشور واجب است یا بر همه مسلمین؟
جواب: دفع دشمن متجاوز بر تمام مسلمین واجب كفائی است. (استفتائات حضرت امام(ره)، ج3، ص49)
سوال: در چه حالتی شهید را می توان با لباس خودش دفن كرد؟
جواب: شهداء در معركه غسل و كفن ندارند، و باید با همان لباس خودشان پس از نماز دفن شوند. (استفتائات حضرت امام(ره)، ج3، ص46)
سوال: مس بدن شهید در معركه، غسل مس میت را بر ما واجب می كند؟
جواب: مس بدن شهید در معركه، غسل مس میت ندارد. (استفتائات حضرت امام(ره)، ج3، ص47)
سوال: در هنگام شدت درگیری جنگ مجاهد به چه شكل می تواند نماز بخواند؟
جواب: باید به وظیفه مقرره برای نماز مضطر عمل كند (منظور «صلاة مطاردة» است كه مربوط به زمان شدت جنگ است و نماز گزار باید اگر می تواند تكبیرة الاحرام را رو به قبله بگوید و در حال جنگ هر چه می تواند از اعمال و اركان نماز را بجا آورد هر چند با ایماء و اشاره باشد و نتواند قبله را مراعات كند، و اگر همین اندازه هم فرصت ندارد به جای هر ركعت نماز یك بار بگوید «سبحان اله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر» او اگر همین را نیز نمی تواند بگوید به هر اندازه كه می تواند تكبیر و تهلیل و تسبیح كند.) و در هر صورت نماز ساقط نمی شود. (استفتائات حضرت امام(ره)، ج3، ص49)4
سوال: آیا تصرف در اموال مسلمین هنگام ورود به خاك دشمن جائز است؟
جواب: جائز نیست، مگر به مقداری كه دفاع از اسلام و مسلمین و كوتاه كردن دست دشمن موقوف بر آن باشد. (استفتائات حضرت امام(ره)، ج3، ص52)
سوال: آیا اهانت به اسرای جنگی مجاز است؟
جواب: اهانت جائز نیست، بلكه نسبت به آنان باید اخلاق اسلامی را مراعات نمود. (استفتائات حضرت امام(ره)، ج3، ص54)
سوال: روابط تجاری و سیاسی با بعضی كشورهائی كه آلت دست دول بزرگ جائر هستند از قبیل دولت اسرائیل چیست؟
جواب: جایز نیست، و بر مسلمانان لازم است كه به هر نحو ممكن است با این نحو روابط مخالفت كنند، و بازرگانانی كه با اسرائیل و عمّال اسرائیل روابط تجاری دارند، خائن به اسلام و مسلمانان و كمك كار به هرم احكام هستند، و بر مسلمانان لازم است با این خیانت كاران چه دولت ها و چه تجار قطع رابطه كنند، و آنها را ملزم كنند به توبه و ترك روابط با این نحو دولت ها. (توضیح المسائل حضرت امام(ره)، م2834)
پی نوشت:
[1]. بقره، 191: «و با آنها، در نزد مسجد الحرام، جنگ نکنید».
[2]. «مگر آن‌که در آنجا با شما بجنگند پس اگر با شما [در آنجا] جنگیدند، آنان را به قتل برسانید که پاداش و کیفر کافران همین است».
[3]. بلخی، مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تحقیق، شحاته، عبدالله محمود، ج 1، ص 168، بیروت، دار إحیاء التراث، چاپ اول، 1423ق؛ محلی، جلال الدین، سیوطی، جلال الدین، تفسیر الجلالین، ص 33
[4]. قاسمی، محمد جمال الدین، محاسن التأویل، تحقیق، عیون السود، محمد باسل، ج 2، ص 58
منابع:
سایت اسلام کوئیست
سایت اندیشه قم
توضیح المسائل حضرت امام(ره)
مطالب مرتبط:
