عده یعنی چه؟

عِدِّه مدت زمانی است که زن پس از جدایی یا مرگ شوهرش باید از ازدواج خودداری کند. این مدت با توجه به نوع پایان ازدواج (مرگ همسر یا طلاق یا فسخ نکاح)، نوع ازدواج (دائم یا موقت) و شرایط باروری زن یا بارداری او متغیر است. فلسفهٔ وضع عده جلوگیری از اختلاط نسل و احترام به رابطهٔ زناشویی سابق و تعبد است.
در صورتی که زن در هنگام عده با مردی ازدواج کند ازدواج آنان باطل است و در صورت آگاهی از حکم عده ازدواج آن مرد و زن با یکدیگر برای همیشه حرام است. همچنین شوهر در هنگام عده طلاق رجعی حق دارد از طلاق رجوع کند. بطور کلی در عدهِٔ طلاق رجعی حقوق و تکالیف زن و شوهر نسبت به یکدیگر همچنان برقرار است؛ مثلاً شوهر باید به زن نفقه بدهد، در صورت مرگ یکی دیگری از او ارث می‌برد و اگر در زمان عده طلاق رجعی رابطهٔ جنسی خارج از چارچوب ازدواج با شخصی از جنس مخالف برقرار کنند به حد زنای محصنه یعنی سنگسار محکوم خواهند شد.

سوال: آیا خواستگاری از زنی که در ایام عده شوهر قبلی است، اشکال دارد؟

درباره‌ی این پرسش باید گفت، عده‌ی زن، یا رجعی است و یا بائن. (در عده رجعى، مرد مى‌تواند پس از طلاق تا وقتى زن در عدّه است، بدون عقد دوباره به زن رجوع کند، ولی در عده بائن، مرد حقّ رجوع به همسر خود را ندارد) و خواستگارى نیز یا به صورت تصریح و بى‌پرده صورت مى‌گیرد و یا به صورت تعریض و کنایه.
به لحاظ شرعی و قانونی، خواستگارى از زنى که در عدۀ رجعی است، با تصریح و یا با کنایه، حرام است، چرا که زنى که در عده رجعی است، هنوز در حکم زوجه است، ولی اگر آن زن در عدۀ بائن باشد، هر چند خواستگاری از وی با تصریح جایز نیست، ولی بطور تعریض و با اشاره، اشکالی ندارد. (گلپایگانى، سید محمد رضا، مجمع المسائل، ج‌2، ص 256، دار القرآن الکریم، قم، دوم، 1409 ه‍ ق؛ امامى، سید حسن، حقوق مدنى، ج‌4، ص 270)
آیه 235 سوره بقره نیز در همین زمینه می‌باشد.

سوال: زنی که در عده وفات زنا کرده، آیا بعد از تمام شدن عده می تواند با زانی (همان مرد) ازدواج نماید؟