حکم ریختن آب غیر وضو، روی دست در هنگام وضو
اگر کاشتن مو به نحوی باشد که مو به بدن متصل شود و رشد کند مانند موی طبیعی، در این صورت غسل و وضو هر دو صحیح است ولی چنانچه مو روی حاجبی بافته شده باشد و آن را به وسیله چسب و غیر ذلک به سر بچسبانند، جایز نیست و در صورت چسباندن اگر قابل کندن نباشد باید علاوه بر وضو و غسل جبیره ای، تیمم بدل از غسل یا وضو نیز بنماید. (آیة الله صافی گلپایگانی دام ظلّه)
هر چند این عمل به خودی خود اشکالی ندارد، اما چنان چه مانع رسیدن آب به مژهها -هر چند به نحو جزئی- شود، و برداشتن آن در هنگام وضو یا غسل ممکن نبوده و یا همراه با حرج و مشقت باشد، جایز نیست. در هر حال، کسی که چنین عملی انجام داده است، چنانچه نتواند در وقت وضو یا غسل آن مانع را بر طرف کند و یا بر طرف کردن آن مشقت داشته باشد، باید به وظیفه غسل و وضوى جبیرهاى عمل کند؛ یعنى با دست مرطوب، مانع را مسح نماید.
البته، برخی از فقها در این باره میگویند، اگر چسب، قسمت انتهای مژه را نگیرد و روی پوست نریزد مانع وضو و غسل نیست که شاید فرض نادری باشد.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیة الله العظمی خامنهای(مد ظله العالی):
اگر درآوردنش هنگام وضو و غسل برای او ممکن بوده و حرج و مشقت نداشته باشد، وضو و غسل با وجود چنین مانعى باطل است و اگر درآوردنش ممکن نباشد و یا همراه با حرج و مشقت باشد، ایجاد چنین مانعى که موجب تبدّل وظیفه وضو و غسل به وضو و غسل جبیرهاى مىشود، چنان چه در غیر وقت نماز باشد، مانع ندارد ولى در وقت نماز باید وضو یا غسل را انجام دهد سپس مبادرت به ایجاد مانع نماید، و چنان چه نتواند در وقت وضو یا غسل آن مانع را برطرف کند و یا بر طرف کردن مانع حرج و مشقت داشته باشد، باید به وظیفه غسل و وضوى جبیرهاى عمل کند؛ یعنى با دست مرطوب مانع را مسح نماید.
حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):
در صورتی که مانع رسیدن آب به بدن نباشد اشکالی ندارد و اگر مانع باشد تنها در صورت ضرورت جایز است، و در این صورت حکم جبیره دارد.
حضرت آیة الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی):
اگر مانع رسیدن آب به مژهها هر چند به نحو جزئی شود جایز نیست.
حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
چنانچه مانع وصول آب به پوست و مواضع غسل یا وضو باشد اشکال دارد و برای غسل یا وضو باید ازاله شود.
حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی(مد ظله العالی):
چنانچه توسط نامحرم بوده و یا مانع از رسیدن آب در وضو و غسل به بدن باشد حرام است ولی در صورت ارتکاب، باید علاوه بر وضو و غسل جبیرهای احتیاطاً تیمم بدل از غسل یا وضو نیز بنماید.
آیة الله اراکی(ره):
اگر مانع رسیدن آب به بشره است باید برطرف شود.
آیة الله بهجت(ره):
اگر آب به پوست ابرو برسد، اشکال ندارد.
آیة الله تبریزی(ره):
اگر مو را کاشته باشد مانعی ندارد ولی باید آب را در وضو مثل غسل به زیر موها برساند و شستن موها و مسح بر آنها کافی نیست.
آیة الله خامنه ای(دام ظلّه):
اگر مانع رسیدن آب به پوست صورت نیست وضو صحیح است.
آیة الله صافی گلپایگانی(دام ظلّه):
اگر کاشتن مو به نحوی باشد که مو به بدن متصل می شود و رشد می کند مانند موی طبیعی، در این صورت غسل و وضو هر دو صحیح است ولی چنان چه مو روی حاجبی بافته شده باشد و آن را به وسیله چسب و غیر ذلک به سر بچسبانند، جایز نیست و در صورت چسباندن اگر قابل کندن نباشد باید علاوه بر وضو و غسل جبیره ای، تیمم بدل از غسل یا وضو نیز بنماید.
آیة الله فاضل لنکرانی(ره):
اگر به نحوی باشد که عرفاً جزء بدن شود اشکالی ندارد والا مانع غسل و وضو می باشد.
اگر مو عرفا جزء بدن شده و به صورت طبیعی موی او شمرده می شود مثل بقیه افراد می باشد اما اگر موها را به وسیله ای چسباندند به طوری که بشره زیر چسب قرار گرفته و برداشتن آن مشکل است روی همان چسب یا به بیخ موها وصل نماید و احتیاطاً تیمم هم بکند.
آیة الله مکارم شیرازی(دام ظلّه):
اگر منظور از ترمیم، کاشتن مو است و آب به پوست بدن برای وضو و غسل می رسد اشکالی ندارد و اگر منظور خال کوبی با رنگ است که زیر پوست قرار می گیرد آن هم اشکالی ندارد در غیر این صورت حکم جبیره را دارد.
آیة الله نوری همدانی(دام ظلّه):
در فرض سوال، وضو صحیح است، اگر فعلاً جزء صورت محسوب می شود.
آیة الله وحید خراسانی(دام ظلّه):
اگر در جای وضو و غسل چیزی چسبیده که برداشتن آن ممکن نیست یا موجب حرج است بنابر احتیاط واجب جمع کند بین وضو یا غسل جبیره ای و تیمم.
چند پرسش و پاسخ از آیة الله خامنه ای دام ظله:
سوال: آیا در باران مىشود وضو گرفت؟
جواب: مانع ندارد مشروط بر اینکه قطرات بارانى که به اعضاى وضو مىرسد، با آن قصد وضو نماید و هنگام مسح، باران به کف دستها اصابت نکند.
سوال: آیا بعد از تیمم بدل از غسل براى اداى نماز واجب وضو هم لازم است؟
جواب: اگر بدل از غسل جنابت تیمم كند، لازم نیست براى نماز وضو بگیرد. ولى اگر بدل از غسلهاى دیگر تیمم كند، باید وضو بگیرد و اگر نتواند وضو بگیرد، باید تیمم دیگرى هم بدل از وضو بنماید.
سوال: در هنگام وضو ریختن آب غیر وضو بر روى دست چه حکمى دارد؟
جواب: مانع ندارد، و مىتواند به قصد وضو با آن آب، موضع را بشوید. آنچه اشکال دارد این است که با آب غیر وضو مسح کشیده شود.
سوال: آیا وجود جرم در زیر ناخنها و یا بلندى ناخنها باعث بطلان وضو خواهد شد؟ ضمناً حكم نمازهاى خوانده شده چیست؟
جواب: امور مذكور موجب بطلان وضو و نماز نیست.
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
سایت اسلام کوئیست
استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله خامنه ای دام ظله