حکم ابرو برداشتن زنان

در این مقاله به دو سوال فقهی در مورد زنان پاسخ خواهیم داد:

سوال: حکم رساندن صدای زن به گوش نامحرم را بفرمایید.

سخن گفتن بیش از اندازه و غیر ضروری اساساً امری پسندیده نیست و تمام افراد باید در سخن گفتن، حد و اندازه را نگه دارند. در همین راستا، زن هم تا جایی که امکان دارد بهتر است، از سخن گفتن غیر ضروری با نامحرم خودداری کند.

به هر حال، آنچه که در قرآن از آن نهی شده است، اصل سخن گفتن زنان با مردان نیست، بلکه کرشمه و ناز در سخن است که ممکن است به طمع ورزی مردان بیمار صفت منجر شود. (احزاب، 32، «فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذی فی‏ قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلاً مَعْرُوفا»؛ اى همسران پیامبر! شما همچون یكى از آنان معمولى نیستید، اگر تقوا پیشه كنید پس به گونه‌‏اى هوس‏انگیز سخن نگویید كه بیماردلان در شما طمع كنند، و سخن شایسته بگویید.)

بر این اساس:

1ـ روا نیست که زنان با کرشمه و ناز با مردان نامحرم سخن گفته و زمینه را برای انحراف بیشتر افراد بیمار دل فراهم آورند.

2ـ در مواردی که بیم طمع ورزی طرف مقابل از گفتار زن وجود ندارد، سخن گفتن در حد معمول و با صدای عادی و طبیعی ایرادی ندارد. خواه این سخن ضروری باشد و خواه نباشد.

3ـ با این وجود، بهتر است هر انسانی گفتار غیر ضروری خود را به کمترین مقدار ممکن برساند و بانوان محترم نیز شایسته است، در سخن گفتن با نامحرمان به این توصیه کلی اخلاقی عمل نمایند.

سوال: ابرو برداشتن زن، چه حکمی دارد؟ در برابر شوهر چطور؟

آرایش زن برای شوهر، نه تنها اشکالی ندارد، بلکه در اسلام، مستحب شمرده شده، و زنى که در آرایش و زینت خود براى شوهر کوتاهى کند، مورد نکوهش قرار گرفته است. و این امر، باعث گرم شدن کانون خانواده می گردد.

در روایتی ابی بصیر می گوید: از امام باقر (علیه السلام) درباره زینت های زنان (از جمله چیدن موی صورت) برای شوهرانشان سۆال کردم، حضرت فرمودند: هیچ کدام از اینها اشکال ندارند. (شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج‏20، ص 189، ح 25390)

بنابر این، نمی توان هر زینت و آرایشی را برای زن حرام دانست، بلکه آن زینتی که برای غیر شوهر بوده و موجب فساد وی و تباهی جامعه می گردد، گناه و معصیت شمرده می شود؛ لذا فقهای شیعه ضمن سفارش به بانوان جهت خود آرایی خویش برای شوهرانشان، آشکار نمودن این آرایش زینت را برای نامحرم، جایز نمی دانند و فرموده اند، بانوان وظیفه دارند زینت خود را از چشم نامحرم بپوشانند. (بهجت، محمد تقى ، استفتائات (بهجت)، ج‌4، ص 175، س 5201)

گفتنی است که برداشتن ابرو برای زنان به خودی خود اشکالی ندارد. اما در این که آیا، این عمل، زینت شمرده می شود (تا پوشاندن آن از نامحرم واجب باشد) یا خیر؟ نظرات فقها متفاوت است:

1. برخی (آیات عظام: خمینى، سیستانى، مکارم شیرازی، نورى همدانی و تبریزی) آشکار کردن این مقدار از زینت که در حد متعارف باشد را جایز دانسته و می فرمایند پوشاندن ابرو از نامحرم واجب نیست. (استفاده از سایت آیت اللّه سیستانى (sistani.org ) ، بخش استفتائات، واژه زینت، س 17؛ مکارم شیرازى، ناصر، استفتاءات جدید، ج‌2، ص 351، س 151و 1034؛ آیت اللّه نورى، استفتائات، ج 1، س 491 و 542؛ خمینى، سید روح اللّٰه، استفتائات، ج‌3، ص 257، س 33و 34‌ ؛ تبریزى، جواد، استفتاءات جدید، ج‌2، ص 360، س1490‌)

2. برخی (آیة الله صافى گلپایگانی) ابرو برداشتن را زینت دانسته و پوشاندن آن را از نامحرم واجب می دانند. (صافى گلپایگانى، لطف الله، جامع الأحکام، ج‌2، ص 163، س 1683؛ و دفتر آیت اللّه بهجت)

3. عده ای (آیات عظام: خامنه‏اى، فاضل، بهجت و وحید خراسانی) نیز این مسئله را به عرف ارجاع داده و فرموده اند: اگر زینت محسوب ‏شود، باید آن را از نامحرم پوشاند. (فتوای آیت الله خامنه ای، فاضل لنکرانى، محمد، جامع المسائل ج‌1، ص 451، س 1708؛ بهجت، محمد تقى، استفتائات، ج‌4، ص 208، س 534؛ استفتاء از دفتر آیت اللّه وحید خراسانی)

نکته مهم:  اگر اصلاح ابرو و صورت توجه مرد نامحرم را جلب مى‏کند، به گونه ای که باعث مفسده مى ‏شود، پوشاندن آن واجب است. (خمینى، سید روح اللّٰه موسوى، استفتائات، ج‌3، ص 256)

بخش احکام اسلامی تبیان

منابع:

اسلام کوئیست

جامع الاحکام آیة الله صافی گلپایگانی دام ظله ج2

استفتائات آیة الله نوری همدانی ج1

استفتائات آیة الله بهجت ج4