مفطراتى كه موجب قضا و كفّاره روزه مىشوند!
تا انسان زنده است قضای نماز و روزه او راهی به جز انجام دادن ندارد. باید به تدریج مشغول به جا آوردن نمازهای قضای خود شود با هر نماز یک نماز قضا بجا آورد تا تدریجا نمازهای قضای گذشته جبران گردد و در هر هفته هم یکی دو روز روزه بگیرد تا روزه های قضا به اتمام برسد و کفاره روزه ها را نیز تدریجا بپردازد و از خداوند متعال طلب توفیق کند انشاء الله خداوند او را کمک می نماید.
قضاء و كفاره
هرگاه انسان یكى از چیزهائى كه روزه را باطل مىكند، انجام دهد، بر او قضاء واجب مىشود، بدین ترتیب كه پس از سپرى شدن ماه مبارك رمضان باید به جاى آن روزى كه روزهاش را باطل كرده است یك روز به عنوان قضاء بگیرد، و بیشتر چیزهائى كه روزه را باطل مىكنند موجب كفّاره نیز مىشوند.
كفّاره یكى از سه چیز است:
1 ـ شصت روز پى در پى روزه گرفتن.
2 ـ شصت مسكین را سیر كردن.
3 ـ یك بنده مۆمن را آزاد كردن.
و در صورتى كه انسان روزه ی ماه رمضان را با چیز حرامى باطل كند، مانند آنكه خداى ناخواسته زنا كند، یا شراب بنوشد، یا لواط نماید، بر او كفّاره ی جمع واجب مىگردد، و كفّاره ی جمع عبارت است از هر سه كفّارهاى كه یاد شد: شصت روز پى در پى روزه بگیرد و شصت فقیر را سیر كند، و یك بنده را آزاد نماید.
البتّه علاوه بر اینها توبه و حدّ شرعى بر او واجب مىگردد.
چیزهائى كه قضاء و كفاره دارد:
آن دسته از مفطراتى كه موجب قضا و كفّاره هر دو مىشود عبارت است از:
1 ـ خوردن عمدى.
2 ـ نوشیدن عمدى.
3 ـ جماع عمدى.
4 ـ استمناء عمدى.
5 ـ باقیماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح عمدا.
6 ـ اماله كردن با چیز مایع.
7 ـ رساندن گرد و غبار غلیظ به حلق عمدا (احتیاطا).
8 ـ قى كردن عمدى ـ البتّه در بعضى اختلاف فتوى وجود دارد.
بعد از این مقدمه به طرح چند پرسش و پاسخ در مورد روزه و روزه داری می پردازیم:
سۆال: اگر کسی که مریض است و نمی تواند روزه بگیرد و هنوز خوب نشده از دنیا برود آن موقع باید چه کار برای او انجام داد؟
جواب: قضای روزه آن سال بر او واجب نیست و لازم نیست برای آنها پس از مرگ او برایش روزه قضا گرفته شود، بلی برای هر روز یک مد طعام باید به فقیر بپردازند. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 983، م 1701)
سۆال: در ماه رمضان دندانم را کشیدم روزه را خوردم آیا علاوه بر قضاء کفاره هم دارد؟
جواب: اگر ناچار به خوردن روزه نبوده اید و روزه را افطار کرده اید علاوه بر قضا، کفاره عمد نیز دارد. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 962، م 1658)
سۆال: کسی که چند سال نماز قضا و روزه قضا دارد منتهی نمی تواند یا به عبارتی حال خواندن نماز و گرفتن روزه را ندارد بهترین راه برای ایشان چیست؟
جواب: تا انسان زنده است قضای نماز و روزه او راهی به جز انجام دادن ندارد. باید به تدریج مشغول به جا آوردن نمازهای قضای خود شود با هر نماز یک نماز قضا بجا آورد تا تدریجا نمازهای قضای گذشته جبران گردد و در هر هفته هم یکی دو روز روزه بگیرد تا روزه های قضا به اتمام برسد و کفاره روزه ها را نیز تدریجا بپردازد و از خداوند متعال طلب توفیق کند انشاء الله خداوند او را کمک می نماید. (استفتائات رهبری، ج 1، ص 212، س 727)
سۆال: اگر انسان روزه ماه رمضان را چه عمدا و چه سهوا نگیرد و در ماه های بعد از ماه مبارک هم قدرت قضای آن را نداشته باشد و قدرت بر اطعام هم نداشته باشد آیا ممکن است به جای هر یک روز روزه یک استغفار به جا آورد و دین خود را ادا کند؟
جواب: در مورد سۆال لازم است قضای روزه را ولو در سال آینده بگیرد و کفاره تأخیر را بپردازد مگر این که در طول سال مریض باشد و قدرت بر روزه گرفتن نداشته باشد که به نظر بعضی از علماء کفاره تأخیر لازم نیست. و اما اگر عمدا افطار کرده باشد برای هر روز شصت مد طعام باید به فقیر غیر سید بپردازد و اگر نمی تواند هر چند مد که می تواند به فقیر بدهد و اگر نتواند طعام بدهد باید استغفار کند و احتیاط واجب آن است که هر وقت بتواند کفاره را بدهد. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 964، م 1660)
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
کتاب چگونه روزه بگیریم ـ آیة الله سید محمد شیرازی
سایت اندیشه قم
استفتائات رهبری، ج 1
توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1
