تبیان، دستیار زندگی
در زنای محصنه ای که شخص اقرار به آن کرده و محکوم به رَجم (سنگسار) شده است، اگر بعد از اجرای حکم، معلوم شود که شخص هنوز زنده است، باید مجدداً او را سنگسار کنند تا بمیرد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آیا اعدام با شمشیر (گردن زدن) یا شلیک گلوله جایز است؟

اعدام ایرانی در عربستان


مجازات مُجرم به صورت های مختلفی؛ مانند سنگسار، گردن زدن، پرتاب از بلندی، سوزاندن و ... انجام می پذیرد که هر کدام از این موارد متناسب با نوع جُرم و گناه از طرف شارع مقدّس تشریع شده است.


در این مقاله سعی داریم درباره «مجازات اعدام» سوالاتی را بررسی کنیم:

سوال: آیا اگر فرد اعدامی زنده بماند، دوباره اعدام می شود یا نه؟

برای روشن شدن مسئله مطرح شده، توجه به این نکته ضروری است که مجازات مُجرم به صورت های مختلفی؛ مانند سنگسار، گردن زدن، پرتاب از بلندی، سوزاندن و ... انجام می پذیرد که هر کدام از این موارد متناسب با نوع جُرم و گناه از طرف شارع مقدّس تشریع شده است.

درباره مسئله مطرح شده نظر برخی از فقها اشاره می شود:

1. در زنای محصنه ای که شخص اقرار به آن کرده و محکوم به رَجم (سنگسار) شده است، اگر بعد از اجرای حکم، معلوم شود که شخص هنوز زنده است، باید مجدداً او را سنگسار کنند تا بمیرد. (فاضل لنکرانى، محمد، جامع المسائل، ج2‌، ص 436، س 161)

2. اگر پس از اعدام و حلق‌ آویز کردن مُجرم، کشف شود که وى زنده است، باید دوباره اعدام شود. (بهجت،‌ محمد تقى، استفتاءات، ج 4، ص 475، س 6197)

3. در صورتى که بعد از اعدام و قبل از دفن در سردخانه یا پزشکى قانونى و ... در مجرم علائمى حیاتى دیده شود و با مداوا سلامت خود را بازیابد، ظاهراً حکم اجراى حد و قصاص به قوت خود باقى است. (صافی گلپایگانى، لطف الله، جامع الأحکام، ج 2، ص 362 و 363، س 2135)

سوال: آیا اعدام با شمشیر (گردن زدن) یا شلیک گلوله جایز است؟ در زمان پیامبر چگونه اعدام می‌کردند؟

درباره چگونگی اجرای مجازات «اعدام»، صورت‌های مختلفی در دین مبین اسلام بیان شده است که هر کدام به تناسب نوع جُرم، در حق مُجرم اجرا می‌شود.

با جست‌و‌جو در کتاب‌های حدیثی و فقهی، در می‌یابیم که در زمان پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار (علیهم السلام)، این قبیل مجازات‌ها -هر چند به ندرت- اجرا می‌شده است و از نوع اجرای این حدود بر می‌آید که حاکم اسلامی می‌تواند بر اساس مصلحت جامعه‌ی اسلامی، به اجرای یکی از روش‌های قتل درباره مُجرمی را که به اعدام  محکوم شده، دستور دهد.

درباره چگونگی اجرای مجازات «اعدام»، صورت‌های مختلفی در دین مبین اسلام بیان شده است که هر کدام به تناسب نوع جرم، در حق مُجرم اجرا می‌گردد. به عنوان نمونه، علما در باب حد لواط می‌گویند: مجازات هر کسى که حکم لواط علیه وى (با انجام دخول) ثابت شده باشد، یکى از پنج چیز است: پرت کردن از جاى بلند، خراب کردن دیوار بر وى، گردن زدن، سنگسار، سوزاندن با آتش.(1) حال اگر این عمل زشت را با مردی بدون دخول انجام دهد، در صورت احصان (داشتن همسر)

(2) سنگسار مى‌شود و در صورت عدم احصان، تازیانه مى‌خورد.(3)

علامه مجلسی (ره) در این باره می‌نویسد: «کازرونی در کتاب منتقی، ضمن حوادث سال نهم هجری بیان کرده که در این سال، پیامبر (صلی الله علیه و آله) زنی از قبیله بنی غامد را سنگسار کرد».(4)

همچنین از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است: «امیر مۆمنان علی (علیه السلام) در میان گروهى از اصحاب بود که مردى خدمت حضرت رسید و اقرار به انجام عمل لواط کرد. حضرت ابتدا از او نپذیرفت و فرمود شاید بیمار هستی که این سخن را می گویی، اما آن مرد سه بار پس از مرتبه اوّل، این اقرار خود را تکرار کرد و در مرتبه چهارم حضرت به او فرمودند: اى مرد! رسول خدا در مورد مثل تو، سه حکم قرار داده، هر کدام را که مى‌خواهى برگزین. عرض کرد: ای امیر مۆمنان! آن سه چیست؟ آن حضرت فرمود‌: وارد کردن ضربه شمشیر به گردنت تا هر کجا برسد، پرت کردن از کوه با دست و پاى بسته، سوزاندن با آتش» .(5)

این جمله امام علی (علیه السلام) از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) که فرمود «ایشان درباره مانند تو سه گونه حکم کرد»، ظاهر در این است که این سه حکم در سه مورد بوده نه در یک مورد. و این قرینه مى‌‌شود که عمل رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در هر موردى، بر اساس مصلحت خاص آن مورد بوده که اصل آن، قتل و اعدام است.(6)

بنابراین:

اولاً: حاکم اسلامی می‌تواند بر اساس مصلحت جامعه‌ء اسلامی، به اجرای یکی از روش‌های قتل درباره مُجرمی که به اعدام  محکوم می‌شود، دستور دهد.(7)

ثانیاً: از این نوع روایات هم که بگذریم، باید گفت؛ اگر در مورد یا مواردی اجرای حدود باعث ضربه به اصل اسلام شود امام معصوم و ولی فقیه اختیار دارند برای حفظ منافع مهم‌تر اسلام و بر اساس حکم ثانوی، اجرای حدود را موقتاً تعطیل کنند یا بعضی از صورت‌ها و اَشکال خاص دیگر را اجرا کنند.

اکنون استفتائاتی که در همین زمینه، از برخی مراجع تقلید انجام شده، بیان می‌شود:

سۆال: شخصى به جرم لواط با طفلى خردسال، به حدّ قتل محکوم، و حکم صادره نیز در دیوان محترم عالى کشور تنفیذ گردیده است. نظر به این که اجراى حکم صادره به طریق قتل با شمشیر، آتش زدن، پرت کردن از جاى بلند، یا خراب کردن دیوار بر روى محکوم علیه، ممکن است مورد بهره‌ بردارى سوء دشمنان اسلام، و تبلیغات علیه نظام مقدّس اسلامى گردد، آیا اجراى حکم مذکور به طریق دار زدن، یا قتل با گلوله، امکان ‌پذیر است؟

پاسخ آیة الله مکارم شیرازی(دام ظله):  «در فرض مسأله، که محذورات مهمّى بر اجراى حدّ به نحوى که ذکر کرده‌‌اید، مترتّب مى ‌شود، مى ‌توان اعدام را به شکل دیگرى مانند دار زدن و قتل با گلوله انجام داد». (8)

سۆال: آیا حلق ‌آویز کردن یا تیر باران کردن، جاى قصاص را مى‌‌گیرد، یا باید حتماً به همان وسیله و آلت قتاله، قصاص صورت بگیرد؟

پاسخ آیة الله فاضل لنکرانی (ره): «بلى، جاى قصاص را مى ‌گیرد».(9)

پی نوشتها:

[1]. راوندی، قطب الدین، سعید بن عبداللّٰه، ‌فقه القرآن، محقق: حسینی، سید احمد، ج 2، ص 377 و 378

[2]. ر.ک: نمایه «اجرای حد و توبه در زنای محصنه» در سایت اسلام کوئیست

[3]. شیخ طوسی، محمد بن حسن،  المبسوط فی فقه الإمامیة‌، کتاب الحدود، ج 8، ص 7، محقق: کشفى، سید محمد تقى ‌؛ البته این حکم بین علما اختلافی است و بعضی، بین محصن و غیر محصن فرقی نگذارده و فقط حد تازیانه را در این مورد واجب می دانند؛ خمینى، سید روح اللّٰه، تحریر الوسیلة، ج‌2، ص 470، م 6

[4]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 21، ص 366

[5]. شیخ حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج ‌28، ص 157

[6]. جمعى از مۆلفان، مجله فقه اهل بیت (علیهم السلام)، ج‌33، ص 84

[7]. قمّى، صدوق، محمّد بن على بن بابویه، من لا یحضره الفقیه، ج‌5، ص 374؛ خمینى، سید روح اللّٰه، تحریر الوسیلة، ج‌2، ص 470، م 5

[8]. مکارم شیرازى، ناصر ، استفتاءات جدید، ج ‌3، ص 369، س 948

[9]. فاضل لنکرانى، محمد، جامع المسائل، ج ‌1، ص 505، س 1912

فرآوری: آمنه اسفندیاری 

بخش احکام اسلامی تبیان


منبع:

سایت اسلام کوئیست

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.