فرصت برای پرداخت خمس!!
پرداخت خمس كمك كردن به خط اهل بیت و تقویت بنیه مالى فقها و حوزههاى علمیّهاى است كه روشنگر مردم در طول تاریخ بودهاند. پرداخت خمس سبب تبلیغ و نشر تفكّر علوى به وسیله علما و فضلا و طلّاب و مرزبانى از حدود و ثغور دینى و مبارزه با انواع انحرافات فكرى و اخلاقى و سمپاشىها و ایجاد تردیدها و وسوسههاى بدخواهان مغرض و یا طرفداران ساده دل است. به علاوه این پرداخت، رابطه عاطفى میان فقها و مردم را برقرار مىكند و فقها را از وضعیّت اقتصادى جامعه آگاه مىكند.
مشاور- سلام آقای سالاری. خوبید؟
دانشجو: سلام آقا ممنون.
- چه خبر؟
: خبر خیر، شما خوبید؟
- من هم خوبم. كلاس ها تا كی ادامه دارد؟
: تا دو هفته دیگه.
- یعنی هیچ كس نمی آید؟
: نه آقا جز" بچه ...." ها !
- این چه حرفیه برادر من؟
: ببخشید آقا .
- بله خدا ببخشد ... البته این حرف شما اشكال شرعی هم داشت؟
: جدی آقا؟
- بله. در حكم كه شوخی نداریم . چون توهین است .
: توهین؟
- بله و توهین حرام است .
: خب آقا حالا یك سوال درباره پول؟
- پول؟
: منظورم خمس و ..است .
- خمس عبادت است برادر من . اینجوری نگو.
: بله استاد؟ عبادت؟
- بله قصد قربت هم می خواهد .
: جدی ؟!
- بله اگر كسی مثلا برای ریا نعوذ بالله این كار انجام بدهد باطل است .
: باطل یعنی ...؟
- یعنی باید دوباره خمس را بدهد.
: جدی آقا؟ چقدر سخت.
- چی سخته؟
: دوباره دادن خمس.
- بله اما برای تربیت روح مفید است تا دیگر ریا نكند. خب سوال شما؟
: بله اگر كسی مثلا رفقا تعارف كند برویم منزلش.
- بله خوب است. اجابت دعوت مومن خودش مستحب .
: ولی خیلی مومن نیست.
- مومن در فقه ما یعنی شیعه و لو گناه كار باشد.
: بله آقا اتفاقا همینطوره.
- یعنی چه؟
: یعنی خمس نمی دهد.
- خب.
: می شود از غذای آنها خورد؟
- چند حالت دارد.
: بفرمایید.
- اول: اگر احتمال بدهد به عین آن خمس تعلق نگرفته، مشكلی ندارد مصرف كند .
: بنابر نظر همه مراجع؟
- بله .
: حتی اگر احتمالش ده درصد باشد؟
- بله كافیست.
: حالت دوم؟
- اگر مطمئن است كه به عین آن خمس تعلق گرفته و بداند ادا نشده اختلاف نظر است. برخی اجازه می دهند و برخی نه و برخی هم مشروط .
: چه شرطی؟
- برخی فرصت پرداخت به او اعطاء می كنند .
: یعنی چه؟
- یعنی فعلا بر ذمه بگیرد تا بعد كه داشت بدهد .
: همه همین شرط را دارند؟
- خیر گفتم برخی اصلا بدون هیچ شرط اجازه مصرف می دهند و برخی هم فقط اگر ناچار شد اجازه می دهند تا فعلا بر ذمه بگیرد . «بدترین اموال آن مالی است که حق خداوند از آن خارج نشده باشد.» امام علی (علیه السلام )
: متن را می زنید به تابلو؟
- بله.
: خیلی ممنون.
- خواهش میکنم.
: خدا حافظ .
- خدانگهدار.
امام صادق(علیه السلام ) در تفسیر آیه شریفه ویل للمطففین (وای بر کم فروشان) فرمودند: کم فروشان یعنی کسانی که از خمس ما کم می کنند وقتی بر مردم کیل می کنند حق خود را از غنایم به تمامی می گیرند و هرگاه نمی خواهند حقی بپردازند کم می کنند و وقتی که خمس ما را از ایشان بخواهند از خمس می کاهند.» (خمس به نقل از جامع احادیث الشیعه، 8/598)
متن استقتاء:
سۆال: پدری اهل وجوهات و خمس نیست، استفاده خانواده و فرزندان او از عین مالی که خمس به آن تعلق گرفته چه صورت دارد؟ باتوجه به اینکه درآمد دیگری برای گذراندن زندگی ندارند.
حضرت آیت الله تبریزی(ره):
برای آنها مانعی ندارد.
حضرت آیت الله فاضل لنکرانی(ره):
حق استفاده ندارند و اگر ناچار به استفاده هستند خمس آن را به ذمه بگیرند و بعداً که توان مالی پیدا کردند بپردازند.
حضرت آیت الله بهجت(ره):
قبل از پرداخت خمس تصرف در آن مال خمس دار جایز نیست و در مشکوکات تصرف مانعی ندارد. (مسئله 1408 رساله)
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی(دام ظله):
اگر به عین آن خمس تعلق گرفته و بدانند ادا نشده جایز نیست.
حضرت آیت الله سیستانی(دام ظله):
بر آنها گناه نیست.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی(دام ظله):
به آنها اجازه می دهیم که در آن اموال تصرف کنند و خمس مقداری که مصرف می کنند به ذمه بسپارند هر زمان توانایی پیدا کردند بپردازند.
زهرایی
عضو هیات علمی دانشگاه
بخش احكام اسلامی تبیان
منابع و مآخذ
- مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید. گرد آورنده: سید محسن محمودی، انتشارات علمی فرهنگی صاحب الزمان (عج)، مجموعه چهار جلدی. قم .
- توضیح المسایل امام خمینی (ره)
- اجوبة الاستفتاءات، مقام معظم رهبرى(دام ظله)
- استفتاءات آیةالله سیستانى(دام ظله)، Sistani.org.
- توضیح المسائل آیتالله وحید خراسانی(دام ظله)
- جامع المسائل آیةالله فاضل لنكرانى(ره)، ج 1، ج 2،
- استفتاءات، ج 2، آیتالله نورى(دام ظله)
- توضیح المسایل آیتالله صافى(دام ظله)
- توضیح المسایل آیتالله تبریزى(ره)
- توضیح المسایل آیتالله بهجت(ره)